طرح دادخواست به پارلمان کانادا برای به رسمیت شناختن آپارتاید جنسیتی به عنوان جنایت علیه بشریت

نورالله ولیزاده

طرح دادخواست به پارلمان کانادا برای به رسمیت شاختن آپارتاید جنسیتی به عنوان جنایت علیه بشریت

اوتاوا، 29 فبروری 2024 – در چهارمین سال‌روز امضای موافقت‌نامۀ دوحه میان دولت امریکا و گروه طالبان که سبب سقوط افغانستان و پیروزی طالبان در کشور گردید، ائتلافی از فعالین حقوق بشر افغانستانی و ایرانی، به همراه تعدادی از اعضای سابق پارلمان افغانستان دادخواستی را که از جانب موسسه «زنان کانادا برای زنان افغانستان» و انجمن «زنانی که تحت قوانین اسلامی زیست می‌کنند»، تهیه گردیده است، به پارلمان کانادا پیشکش کردند تا آپارتاید جنسیتی را به عنوان جنایت علیه بشریت در افغانستان و ایران به رسمیت بشناسند.

در اعلامیه‌ای که این ائتلاف با رسانه‌ها شریک کرده، آمده است: «رویدادهای اخیر در افغانستان و ایران بر نیاز فوری برای اقدام علیه آپارتاید جنسیتی تاکید دارد. گزارشگر ویژه سازمان ملل متحد در امور افغانستان و گروه کاری سازمان ملل متحد در مورد تبعیض علیه زنان و دختران، آپارتاید جنسیتی را به عنوان «نظام نهادینه شدۀ تبعیض، جداسازی، تحقیر، و طرد زنان و دختران» تعریف کرده است. بازگشت طالبان به قدرت در افغانستان همانند دوران نخست حاکمیت سرکوب‌گر آنها (1995-2001) است که محرومیت زنان از حقوق اساسی شان چون تحصیل، آزادی سفر و حق کار از ویژه‌گی‌های اصلی آن است. به همین ترتیب، در ایران، قوانین تبعیض آمیز حاکم بر ازدواج، طلاق، حضانت فرزند، سفر و قوانین پوشش، آپارتاید جنسیتی را تداوم می‌بخشد و با زنان به عنوان موجوداتی فروتر از انسان رفتار می‌کند».

امضا کننده‌گان این دادخواست که شامل رهبران و فعالین حقوق زن و حقوق بشر چون نرگس محمدی برنده جایزه نوبل صلح که هم‌چنان در ایران در عقب میله‌های زندان بسر می‌برد، شیرین عبادی، سیما ثمر، شهرزاداکبر فوزیه کوفی، خانم صبرینا ثاقب، سیاره دشتی، رییس بنیاد دشتی، زرقا یفتلی و ده‌ها تن دیگر می‌شوند، خواستار این هستند تا جامعۀ بین‌المللی آپارتاید جنسیتی را جنایت علیه بشریت دانسته، رژیم‌های طالبان و ایران را در قبال اقدامات شان پاسخگو قرار بدهند.

اعضای این ائتلاف طی ملاقاتی که امروز با علی احساسی، و چند تن دیگر از اعضای پارلمان کانادا و همچنان اعضای کمیتۀ حقوق بشر پارلمان کانادا داشتند، متن دادخواست خویش را همراه با اسناد و شواهدی که دال بر موجودیت تبعیض دستگاه‌مند بر علیه زنان در این دو کشور است، به آقای احساسی سپردند.  

در این جلسۀ دادخواهی بانو ظریفه یعقوبی، زن مبارزی که در نخستین روزهای حاکمیت طالبان بر جاده‌های کابل برآمد و صدای اعتراض خود را برعلیه سیاست‌های ضد انسانی طالبان بلند کرد، نیز سخنرانی کرد. بانو یعقوبی از دوران تلخ اسارتش در نزد گروه طالبان صحبت کرد و خاطرات خود را از روزهای اسارت با شرکت کننده‌گان شریک ساخت.

خواست اعضای این ائتلاف از حکومت کانادا این است، که کانادا ابتکار عمل را در مجامع بین‌المللی در راستای به رسمیت شناختن آپارتاید جنسیتی به عنوان جنایت علیه بشریت بر اساس قوانین بین‌المللی، به دست بگیرد. اعضای این ائتلاف از حکومت کانادا می‌خواهند که از تسریع تحقیقات دادگاه کیفری بین المللی در مورد آزار و اذیت جنسیتی توسط طالبان حمایت کند و همچنان در قسمت تصویب قطعنامه‌هایی در شورای امنیت سازمان ملل متحد برای منع کمک به رژیم‌هایی که آپارتاید جنسیتی را انجام می‌دهند، تلاش نماید.

تهیه کننده‌گان این دادخواست بدین باور هستند که با انجام اقداماتی که در بالا تذکر رفت، کانادا می‌تواند کمک قابل توجهی به پرکردن شگاف بین لفاظی و پیشرفت‌های ملموس در قسمت حفاظت از حقوق بشری زنان در سطح جهان، انجام بدهد. تهیه کننده‌گان این دادخواست امیدواراند که پارلمان کانادا و به ویژه حکومت این کشور به عنوان کشور مدافع حقوق زنان، بتواند از نفوذ و قدرت خود در مجامع بین‌المللی استفاده کرده، زمینه‌های به رسمیت شناسی آپارتاید جنسیتی را همچون جنایتی علیه بشریت، از جانب جامعۀ جهانی فراهم کند.