برگردان: شبنم شهپر
اسکای نیوز دسترسی ویژه به یک زندان طالبان در شهر هرات را بدست آورد، جایی که ادعا میشود زندانیان بدون سند، مدرک و محاکمه زندانی هستند.
سلول های زندان اصلی هرات پر شده است. در هر سلولی که داخل میشوییم حدود 40 مرد برخی روی زمین دراز کشیده و برخی روی تخت های دو منزله که در اطراف لبه ها قرار دارند. والی طالبان برای ولایت هرات و محافظینش در تمام طول این بازدید ویژه ما را همراهی میکردند.
رییس زندان هرات، محمد نبی خلیل، به ما می گوید که قبل از به قدرت رسیدن طالبان در ماه اگست یک زندان مخفی را اداره می کرد. او می گوید که در آن زمان، آنها هر شب زندانیان خود را به مکان های مختلف انتقال میدادند تا از حملات ائتلاف جلوگیری کرده باشند. اما حالا او نیاز به این کار ندارد.
برخی از زندانیان او به ما می گویند که آنها از زمان به قدرت رسیدن طالبان در ماه اگست 2021 تا حال زندانی هستند.
با زندانی های که صحبت می کنیم، به ما می گویند که هیچ محاکمهای نداشته اند یا هیچ روند قضایی را طی نکرده اند. در واکنش به این سخنان زندانیان، فرمانده زندان میگوید که آنها فقط “حدود یک ماه پیش” سیستم دادگاه شرعی شهر را راه اندازی کرده اند.
در حالی که قوماندان نگاه میکند، یکی از زندانیان که به نظر میرسد جراحت تازهای هم در دست راست خود دارد و تمام دستش بسته است به ما میگوید که بسیاری از زندانیان کارمندان سابق دولت هستند، او میگوید: “همه ما را بدون هیچ سند، مدرک و محاکمه ای به اینجا آورده اند و ما نمیدانیم چه زمانی قرار است بیرون شویم.”
قوماندان زندان به سرعت این گفتگو را خاموش میکند و به مترجم ما دستور میدهد که این بخش را ترجمه نکند و از ما میخواهد که ادامه دهیم.
مقامات طالبان به جامعه بین المللی قول داده اند که برای همه کارمندان دولت سابق یا کسانی که در کنار نیروهای خارجی کار کردهاند، عفو عمومی اعمال خواهد شد. اما تمام شواهدی را که ما گردآوری کردهایم نشان میدهد که این مورد تطبیق نمیشود.
رییس زندان زنانۀ هرات، خانم عالیه عزیزی، یکی از افرادی بود که نامهای از سوی طالبان در مورد عفو او در صورت بازگشت به کار دریافت کرد.
او در دوم اکتوبر از طرف همتای مرد خود در گروه طالبان، آقای نبی خلیل، تماس تلفنی دریافت کرد که او را به زندان فراخواند. عالیه عزیز آن روز خانه را به مقصد زندان [آنجا که دفتر کارش موقعیت داشت] ترک کرد. طبق مدارک تلفنی که از سوی شرکت مخابراتی محلی به خانواده او داده شده است، آخرین تماس تیلفونی که عالیه دریافت کرده بود از طرف قوماندان زندان هرات در خارج از زندان بود. خانوادهاش از آن زمان او را ندیده اند. وقتی با رییس زندان در این مورد صحبت کردیم، او اصرار داشت که نمیداند چی اتفاقی برای خانم عزیزی افتاده است.
اما او ادامه داد که معتقد است این خانم فاسد بوده و اموال زندانیان را دزدیده و برای درخواست پناهندگی به کشور دیگری فرار کرده است. رئیس زندان گفت: “اگر او اینجا بود، من قطعا در مورد آن میدانستم. این مفکوره که ما به نوعی مسئول ناپدید شدن او هستیم، ساختگی است.”
نظر خانواده خانم عزیزی بسیار متفاوت است. آنها متقاعد شده اند که عالیه توسط سرویس اطلاعاتی طالبان به نام استخبارات نگهداری میشود. طالبان مرتکب ناپدید شدن و یورش بردن های غیر قابل توضیح متعددی شناخته شده اند و مسئول دستگیری فعالان زن، رهبران جامعه مدنی و روزنامه نگارانی هستند که در مورد حقوق بشر و حاکمیت قانون در افغانستان صحبت کرده بودند. شوهر خانم عزیزی، محمد ضیا، لباس پلیس همسرش و فرشی پر از گواهینامه ها و افتخارات شغلی او را به ما نشان میدهد.
چندین عکس از او در کنار نیروهای خارجی و همکاران بین المللی وجود دارد که او را به عنوان یکی از زنان ارشد و شناخته شده آموزش داده اند تا در حرکت دادن افغانستان به سوی یک آیندۀ بهتر نقش داشته باشد.
شوهر عالیه به اسکای نیوز میگوید: “او هرگز بدون ما نمی رود، او دو پسر دارد و به ما گفته بود که ما زندهگی او هستیم. این یک دروغ است تا دنبال این موضوع نگردیم.”
طالبان به او هشدار دادهاند که در مورد ناپدید شدن همسرش سکوت کند و زیاد سر و صدا نکند.
او از ترس اینکه مبادا وضعیتش بدتر شود به این موضوع پای بند بوده اما اکنون میگوید که دیگر نمیتواند سکوت کند. او میگوید: “نزدیک به پنج ماه از ناپدید شدن او میگذرد. من باید سکوت را بشکنم.”
خانواده و مدافعان حقوق بشر گمان میکنند که او توسط استخبارات بازداشت شده است- هدفی که به دلیل شغلش مورد توجه قرار گرفته است. زیرا او یک زن است و به دلیل اینکه به گروه اقلیت قومی هزاره ها تعلق دارد. ناپدید شدن او در بحبوحه سرکوب شدید فزایندۀ رسانه های افغانستان رخ میدهد. صدها رسانه افغانستان در پنج ماه گذشته تعطیل شدهاند و آنهایی که هنوز فعال هستند این کار را تحت قوانین بسیار سختگیرانه انجام میدهند.
گزارشگران بدون مرز (RSF) از جمله نهاد های است که وضعیت را در افغانستان برای خبرنگاران افغانستانی ارزیابی میکند و تعداد حوادثی را که قوانین رسانهای کشور را نقض میکنند، فهرست کرده است.
در گزارش اخیر گزارشگران بدون مرز آمده است: “جواد سرگر، مقام ارشد استخبارات مسئول بخش 53 که رسانه ها را مدیرت میکند، اخیراً خبرنگاران را با “دعوت” به توقف پوشش برخی موضوعات و ممانعت از شرکت برخی خبرنگاران خاص در بحث های تلویزیونی وحشت زده کرد. او گفته: “اگر نمی خواهی زبانت را دربیاورم” این موارد را عملی کن.
خبرنگارانی که با ما ملاقات میکنند این کار را در فضایی از ترس و وحشت انجام میدهند. ما آنها را به دلیل خطر بسیار جدی که متوجه شان است معرفی نمیکنیم.
یکی از این خبرنگاران به ما گفت: “من فکر میکنم آینده سیاهی انتظار ما را در رسانه ها میکشد. همه ما شغل خود را از دست داده ایم، همه رویاهایمان را از دست دادهایم.”
آنها از دستورات حاکمان جدید طالبان میگویند که چه چیزی را پخش و منتشر کنند و چه چیزی راپخش نکنند. چگونه مجریان زن از حضور در تلویزیون منع میشوند و اجازه ندارند تا به تماس های زنان در برنامه های که شنوندهگان از طریق تیلفون با گردانندۀ برنامه تماس میگیرند، پاسخ بدهند.
آنها باید هنگام گزارش هر رویداد خبری، متن گزارش ها را برای طالبان بفرستند. به خبرنگاران گفته میشود که از نشر هر چیزی که در مورد به اصطلاح مقامات دولتی، منفی باشد، اجتناب کنند.
یکی از روزنامه نگاران میگوید: “رسانه ها اینک فقط به نام رسانه هستند.”
محدودیت های آزادی رسانه های افغانستان به این معناست که ناپدید شدن های غیرقابل توضیح و دستگیری های خودسرانه گزارش نشده همچنان ادامه خواهد یافت.
تیم اسکای نیوز کودکان 12 ساله را در داخل زندان هرات میبیند، بسیاری از آنها به ما میگویند که برای “دزدیدن دوچرخه(بایسکل)” آن جا هستند.
نظامی رژیمی که کودکان 12 ساله را حبس کند و منتقدان سیاسیاش را سر به نیست، جداً قابل نگرانی است.
این گزارش توسط اسکای نیوز تهیه گردیده است.
گزارشگر: الکس کرافورد، خبرنگار
فیلمبرادر: جیک برایتون
تهیه کنندگان: کریس کانینگهام و مارک گرانت
