پانزدهم اگست؛ زخم تازه بر پیکر مجروح افغانستان

در تاریخ ۱۵ آگست ۲۰۲۵، به مناسبت چهارمین سالروز واگذاری قدرت به گروه تروریستی طالبان، اتحاد فعالان حقوق بشر در بریتیش کلمبیا برنامهای تحت عنوان «زخم تازه ۱۵ اگست» را برگزار کرد. این برنامه با هدف همبستگی با مردم افغانستان، اعتراض به رژیم نامشروع طالبان و بازتاب صدای خاموششدهٔ زنان و قربانیان خشونت سازمانیافته در کشور، طراحی و بهاجرا گذاشته شد.
این برنامه با حضور فعالان برجستهٔ حقوق بشر، استادان دانشگاه، دیپلماتهای پیشین، نمایندگان سازمان ملل متحد و اعضای جامعۀ مدنی برگزار گردید. محتوای برنامه ترکیبی از بزرگداشت اعتراضی، گفتوگوهای علمی و تحلیلی چندمحوری، و اجراهای فرهنگی و هنری بود که هر یک بهگونهای به بررسی ابعاد مختلف بحران افغانستان پرداخت. اتحاد فعالان حقوق بشر با گزینش دقیق سخنرانان، طرح اجندا و مدیریت مباحث، این برنامه را به بستری برای ارائهٔ پیشنهادهای سیاستی، ارتقای آگاهی عمومی و بسیج حمایتهای بینالمللی مبدل ساخت.
از جمله شخصیتهای شاخصی که در این برنامه سخنرانی کردند میتوان به ریچارد بنت، گزارشگر ویژهٔ سازمان ملل در امور حقوق بشر افغانستان؛ تیم مارتین، نمایندهٔ پیشین کانادا در قندهار؛ محمد محق، پژوهشگر دینی و نویسنده؛ داکتر لورن اوتس، رئیس اجرایی نهاد Right to Learn Afghanistan؛ و رامین معنوی، جنرال کنسول افغانستان در کانادا اشاره کرد. مدیریت برنامه را فروزان اعظمی عضو اتحاد فعالان حقوق بشر بر عهده داشت. نشست با خوشامدگویی رسمی آغاز گردید و سپس خانم فرزانه نوابی با اجرای یک آهنگ میهنی فضای پرشوری از اندوه، مقاومت و غرور ملی آفرید.
در محور نخست مباحث، موضوع «مشروعیت دیپلماتیک و عدم بهرسمیتشناسی طالبان» مورد بحث قرار گرفت. سخنرانان تأکید داشتند که هرگونه شناسایی رسمی یا غیررسمی طالبان بهمعنای مشروعیتبخشیدن به سلطهٔ خشونتبار آنان است. رامین معنوی جنرال کنسول افغانستان در کانادا هشدار داد که این اقدام پیام نادرستی به جامعهٔ جهانی خواهد داد و عدالتخواهی مردم افغانستان را تضعیف خواهد کرد.
محور دوم به مسئلۀ «آموزش زنان، آپارتاید جنسیتی و سرکوب سیستماتیک» اختصاص داشت. داکتر لورن اوتس با تأکید بر محرومسازی زنان و دختران از آموزش، این وضعیت را مصداق آشکار «آپارتاید جنسیتی» دانست و از جامعۀ جهانی خواست تا آن را بهعنوان یک جرم جدی حقوق بشری در قوانین بینالمللی به رسمیت بشناسند. او همچنان خواهان حمایت از برنامههای آموزشی جامعهمحور و بهرسمیتشناسی مدارک دانشآموزان افغانستان در سطح جهانی شد.
در محور سوم، محمد محق با ارائۀ تحلیلهای دینی تأکید کرد که اقدامات طالبان و دیگر گروه های تروریستی از دین سوء استفاده را میکنند. او هشدار داد که طالبان دین را به ابزار سلطه و سرکوب مبدل ساختهاند و جامعۀ دیاسپورا باید با جلوگیری از حمایت مالی از نهادهای افراطی، مسیر سرمایهگذاری در آموزش و ارزشهای انسانی را تقویت کند. محمد محق در بحث جلوگیری از تروریستپروری طالبان از میان نوجوانان گفت که مسوولیت این معضل به خانواده ها نیز برمیگردد. ما باید این آگاهی را خلق کنیم که فرستادن نوجوانان به مدارس طالبان گناه است، حمایت این مدرسه ها گناه است و تقویۀ آنان گناه است و از نظر شرعی گناه است.
در بخش بعدی، بحران انسانی در افغانستان بهعنوان یک فاجعۀ فوری مورد بررسی قرار گرفت. سخنرانان با اشاره به اینکه ۸۵ درصد جمعیت افغانستان زیر خط فقر زندگی میکنند و نزدیک به سه میلیون کودک از سوءتغذیه رنج میبرند، بر ضرورت رساندن کمکهای عاجل غذایی، صحی و حمایتی از طریق نهادهای بیطرف تأکید ورزیدند. همچنان به موضوع بازگشت اجباری مهاجران افغان از کشورهای همسایه و پیامدهای فاجعهبار آن پرداخته شد.
در محور پنجم، بحث روی «مستندسازی نقض حقوق بشر و پاسخگویی طالبان» متمرکز بود. ریچارد بنت یادآور شد که طالبان مانع ورود او به افغانستان میشوند، اما اسناد گستردهای از بازداشتهای خودسرانه، ناپدیدشدنها و اعدامهای علنی گردآوری شده است. او و دیگر سخنرانان خواستار تحقیقات مستقل سازمان ملل و وضع تحریمهای هدفمند علیه رهبران طالبان شدند.
تیم مارتین در محور ششم، با بازگویی تجارب خود از روند صلح با طالبان، خاطرنشان ساخت که این گروه بارها توافقات را نقض کرده و نشان دادهاند که هیچ تعهدی به عدالت و صلح پایدار ندارند. او تأکید کرد که جامعۀ مدنی افغانستان باید در مرکز هر نوع روند سیاسی و صلح آینده قرار گیرد.
آخرین بخش نشست به «مسئولیت جامعه و نقش فرهنگ» اختصاص داشت. سخنرانان تأکید کردند که حمایت از هنر، فرهنگ، آموزش و برنامههای شفابخش میتواند ابزار مقاومت در برابر طالبان و راهی برای بازسازی هویت و امید ملی باشد. آنان از جامعۀ دیاسپورا خواستند تا بهجای حمایت از نهادهای افراطی، در نهادهایی سرمایهگذاری کنند که صلح، آموزش و خلاقیت را ترویج میدهند.
این نشست با اجرای یک نمایش تئاتر توسط ظاهر سنگر و شاه ولی نوابی هنرمندان بارسالت کشور اجرا گردید. در قسمت پایان این همایش بانو فرزانه نوابی با اجرای آهنگهای اعتراضی و میهنی رسالت هنری اش را ادا کرد.