گزارش ویژه از ماجرای تحویل دهی سفارت افغانستان به طالبان در مسکو
آریاپرس
تلاش طالبان برای در اختیار گرفتن اداره سفارت های افغانستان از زمان به قدرت رسیدن این گروه تا اکنون بدون وقفه جریان داشته است. با وجود این که اکثریت سفارتخانه های افغانستان در خارج از کشور هنوز هم از گروه طالبان اطاعت نمیکنند، اما طالبان لااقل توانسته اند در چند مورد محدود موفقیت های داشته باشند. از جمله پاکستان نخستین کشوری بود که نمایندۀ طالبان را در سفارت افغانستان در اسلام آباد پذیرفت، به همین ترتیب ملامتقی وزیر خارجۀ طالبان موفق شد تا داخل ساختمان سفارت افغانستان به انقره برود و در آنجا جلسۀ را که در آن کارمندان سفارت شرکت داشتند و چنان که هویداست قطر منحیث ولینعمت طالبان سفارت افغانستان را دربست در اختیار این گروه قرار داده است. و اما هیچکدام از این موفقیت ها به اندازۀ تحویل دهی سفارت افغانستان در مسکو برای طالبان خوشآیند نبوده است.
در افغانستان همیشه به روسیه منحیث کشوری مخالف بنیادگرایی مذهبی و تروریسم دیده میشد که طالبان برخوردار از هر دو صفت هستند. از جانب دیگر علاقمندی طالبان برای حمایت از گروه های افراطی در آسیای میانه که روسیه به آن منطقه به دیدۀ حریم امنیت ملی خویش نگاه میکند، عامل دیگری بود که فکر میشد روس ها هرگز با گروه تروریستی طالبان سر سازش نخواهند داشت، اما برخلاف تمام این انتظارات روابط روسیه با طالبان از چند سال بدینسو گرمتر و نزدیکتر شده رفت، تا آنجا که طالبان تبدیل شدند به یک دوست یا متحد روسیه در منطقه.
بحث چگونگی نزدیک شدن مسکو با طالبان که بیتردید دیپلماسی پاکستان در آن نقش اساسی داشت، موضوعیست که آریاپرس در آیندۀ نزدیک به آن خواهد پرداخت.
نشست چین و اعلامیۀ لاوروف
سرگی لاوروف وزیر خارجه روسیه در نشست کشور های همسایۀ افغانستان در چین اعلان کرد که روسیه حاضر است دیپلمات طالبان را منحیث نمایندۀ رسمی افغانستان در مسکو بپذیرد. با این که این خبر زیاد هم غیرمترقبه نبود، زیرا از چند سال بدینسو روسیه روابط تنگاتنگی با طالبان دارد، تا آنجا که فعالین شبکه های اجتماعی در افغانستان به ضمیرکابلوف، نمایندۀ خاص وزارت خارجه روسیه در امور افغانستان لقب زلمی خلیلزاد دوم را بهخاطر حمایت و پشتیبانی هایش از طالبان داده اند، اما فکر نمیشد که دولت روسیه نمایندۀ طالبان را به حیث دیپلمات در مسکو بپذیرد، زیرا طالبان هنوز هم به اساس قوانین روسیه یک گروه تروریستی و ممنوع در این کشور میباشند.
منبعی در سفارت افغانستان در مسکو که خواست هویتش محفوظ بماند، به خبرگزاری آریاپرس جریان تحویل دهی سفارت افغانستان به طالبان را چنین روایت کرد.
در ماه فبروری 2022 جمال ناصرغروال از جانب وزارت خارجه طالبان به حیث سکرتر دوم سفارت معرفی گردید. دکتر سید طیب جواد سفیر افغانستان در مسکو با تقرر غروال مخالفت نشان داد و او را به وزارت خارجۀ روسیه به حیث دیپلمات افغاستانی معرفی نکرد، لذا وزارت خارجۀ روسیه کارت دیپلماتیک به غروال صادر نکرده، او را منحیث دیپلمات به رسمیت نشناخت.
اما در این اواخر وزارت خارجۀ روسیه خلاف تمام اصول اداری و دیپلماتیک به جمال ناصر غروال کارت دیپلماتیک صادر کرده، ویزۀ سه ساله به او داد. درست در همین زمان بود که فشار های وزارت خارجۀ روسیه در مورد تسلیمدهی سفارت افغانستان به طالبان بر سفیر افغانستان افزایش یافت.
زمانی که سفیر افغانستان احساس میکند که روس ها تمایل به سپردن سفارت افغانستان به طالبان دارند، تقاضا میکند تا با مسئولین وزارت خارجۀ روسیه ملاقات کند. به تاریخ چهارم اپریل 2022 سفیر افغانستان با معاون ضمیرکابلوف، آلبرت پاولوویچ خوروف و تعدادی از اعضای تیم کابلوف ملاقات میکند. در این ملاقات سفیر افغانستان به روس ها تذکر میدهد که اگر در صدد تحویل دهی سفارت به طالبان هستند، سفیر حاضر است سفارت را به وزارت خارجۀ روسیه تحویل بدهد تا بعداً آنها آن را در اختیار طالبان بگذارند. وزارت خارجۀ روسیه با این درخواست سفیر افغانستان موافقت نمیکند و اصرار میورزد تا سفیر شخصاً سفارت را به جمال ناصر غروال نمایندۀ طالبان تحویل بدهد. آقای سید طیب جواد این خواست وزارت خارجۀ روسیه را نمیپذیرد و در برابر آن مقاومت میکند. در نهایت تصمیم بر این میشود که کارمندان سفارت بدون کدام مشکل تا آخر ماه اپریل به کار خود ادامه بدهند تا در این مدت در مورد سرنوشت سفارت تصمیم اتخاذ گردد. اما یک روز پس از این ملاقات یعنی به روز سه شنبه پنجم اپریل مکتوبی از وزارت خارجۀ روسیه به سفارت افغانستان مواصلت میورزد مبنی بر این که سفیر و کارمندان سفارت فقط تا ختم همان هفته (یعنی تا سه روز دیگر) باید سفارت را تحویل نمایندۀ طالبان کنند.
پس از رسیدن مکتوب وزارت خارجۀ روسیه به سفارت افغانستان که شبیه یک اولتیماتوم بود، کارمندان سفارت آغاز میکنند به ترتیب و تنظیم اسناد سفارت. پس از جمع آوری و ترتیب و تنظیم اسناد، کارمندان کلید های سفارت را به آقای محمدصدیق از کارمندان محلی، تحویل داده و همه اعضای سفارت اعم از دیپلماتها و کارمندان محلی نمایندهگی دیپلماتیک افغانستان در مسکو را برای همیش ترک میکنند.
روز شنبه نهم اپریل سرپرست تازه معرفی شدۀ سفارت همراه با جمعی از افغانستانی های مقیم مسکو که همه از هواداران طالبان به شمار میروند، به سفارت میآیند که در نخست نگهبانان سفارت آنها را اجازۀ داخل شدن نمیدهند، اما بعد از مشاجره و جدل لفظی بالاخره نگهبانان دروازۀ سفارت را به روی غروال و همراهانش میگشایند.
بدین ترتیب وزارت خارجۀ روسیه با قلدری و زور و خلاف تمام اصول و ارزش های پذیرفته شدۀ دیپلماتیک سفارت افغانستان را به طالبان تحویل میدهد.