زمردشاهی
به تاریخ 11 اگوست 2022 سر و کله‌ای رئیس جمهور فراری افغانستان، محمد اشرف غنی، بعد از غیابت تقریباً یک ساله در یک گفتگوی یک ساعت و سی دقیقه‌یی با شبکه نشراتی افغان ABN ظاهر شد که ظاهراً ناگفته های خویش پیرامون چرایی و چگونگی زوال جمهوریت و فرارش از کشور را به بحث گرفت.
قبل از پرداختن به محتویات این مصاحبه، سوال اساسی که در این زمینه مطرح میشود اینست که در صورت تمایل آقای اشرف غنی برای انجام مصاحبه و بحث در مورد عوامل پشت پرده سقوط نظام که سقوط یک کشور را در پی داشت، چرا این مصاحبه با تلویزیون ها یا شبکه های خبری مشهور جهان یا افغانستان صورت نپذیرفت که با یک شبکه خبری تازه تاسیس که هنوز شهرت و تجربه‌ای لازم را در عرصه خبرگزاری در افغانستان و بیرون از آن ندارد، انجام پذیرفت؟
برای روشن شدن این موضوع قبل از آنکه به صحبت های اشرف غنی تامل نماییم، در مورد این شبکه خبری نو تاسیس برای خوانندگان محترم اندکی روشنی میاندازیم.
شکبه خبری افغان که به تاریخ 3 اگوست 2022 (8 روز قبل) نشرات رسمی خویش را از طریق صفحات مجازی تویتر و فیس بوک به زبان های دری و پشتو به شکل جداگانه آغاز نموده است توسط اسماغیل میاخیل – رئیس قبلی رادیو تلویزیون ملی افغانستان – مدیریت میشود. این شبکه قبلا در سال 2009 در دور اول کاندیداتوری اشرف غنی به نام چنیل 5 به منظور اهداف کمپاین از طرف تیم غنی ایجاد گردید که بعد از انتخابات الی سال 2017 غیر فعال بود. در سال 2017 این رسانه یک بار دیگر تحت نام تلویزیون زاویه نشرات آنلاین خویش را آغاز کرد که مدیریت آن‌را یکی از بستگان محب – مشاور قبلی شورای امنیت غنی – به نام عصمت به پیش میبرد. در حال حاضر این شبکه با تغیر نام و عنوان زیر نام «شبکه نشراتی افغان» دوباره جمع رسانه های کشور گردیده است.
برای اشرف غنی که به دروغ پردازی، پوپولیسم، اختلال ذهنی، چِرت و پِرت گویی، فحش و ناسزا گویی و عصبانیت مشهور است، این شبکه میتوانست مصئون ترین آدرس برای تبریۀ او و بیرون آمدن از دخمه‌ی تاریک انزوای سیاسی و عقده‌مندی بیرون ماندن از قدرت، باشد. کسانی که به کار خبرنگاری و مونتاژ و ایدت فلم بلدیت داشته باشند، به وضوح درک کرده اند که سوالات و جوابات این مصاحبه از قبل بار ها تمرین شده و مملو از ایدت، قطع شدن ها و پیوست های نا منظم بود که دست اندرکاران این شبکه خبری جعل پراگن تلاش نموده اند تا برای برائت دادن اشرف غنی و حلقه‌ای مافیایی اطرافش، چهره‌ای معصوم و بی‌گناه کودکی را به تصویر بکشند که به شکل معجزه آسا از میان جنگلی انبوه از حیوانات درنده، نجات یافته است.
بنا براین دیده میشود که با وجود آن که دست اندرکاران این شبکه خبری و شخص اشرف غنی با دقت تمام مراحل این مصاحبه را تعقیب نموده بودند، اما تقلب و دروغ در مورد این مصاحبه و با این شبکه خبری در کل نمیتواند از چشمان با بصیرت و تیزبین پنهان بماند. در حالی که مردم انتظار داشتند تا پس از یک سال از فرار و این همه ظلم و ستمی که بالای مردم افغانستان صورت گرفت و رنج و مصیبتی که شامل حال شان شد، رئیس جمهور فراری حد اقل با اندکی وجدان انسانی به بیان خطا ها و اشتباهات خویش پرداخته و از مردم کشور عذر خواهی نموده، حقایق سقوط را برملا بسازد تا حد اقل اندکی تسلی برای مردم فقیر و گرسنه و ملیون ها مهاجر و بی خانمان کشور باشد، اما تظاهر وی به بی گناهی و تبرئه خود، به صورت وحشتناک بی‌شرمی و عدم داشتن ذره‌ای از وجدان را در وجودش نمایان میسازد؛ تو گویی که ناف اشرف غنی را با تقلب، دروغ پردازی و بی‌حیایی بریده باشند.
در مورد محتویات گفته های اشرف غنی نکات زیر را میتوان برجسته نمود:
- در شروع مصاحبه اذعان میدارد که «من آخرین شخص از کابینه بودم که از کشور خارج شدم» و با تاکید تکرار میدارد که وزیر دفاع قبل از من کشور را ترک کرده بود. نظر به تصاویر و ویدیو های که از روز فرار در صفحات مجازی وجود دارد، دیده میشود که این ادعای وی به دور از حقیقت بوده و کذب محض است.
- در بخش دیگری از سخنانش زمانی که از رهبران طالبان یاد میکند، با وجودیکه به شیوه ای حکومت داری و کارکردشان انتقاد می‌نماید، اما اسامی رهبران طالبان را با احترام و توأم با کلمه (صاحب) بر زبان می‌آرد. در حالی که در مورد داکتر زلمی خلیل زاد، داکتر عبدالله عبدالله، حامد کرزی، بسم الله محمدی، مارشال دوستم را که جنرال خطابش میکند و عطا محمد نور هیچ ادب و نزاکتی را رعایت نمی‌کند، حتا به کرزی میگوید بهتر است خاموش باشد. این نشان دهنده‌ای امیدواریش برای پیوستن یا نزدیک شدن با رژیم تروریستی طالبان است، در صورتی که چراغ سبزی از جانب طالبان دریافت نماید.
- در بخش دیگر از پرسش ها که چرا ولایات یکی پی دیگر در ظرف 9 روز سقوط کرد و گزارش های که برای سربازان و قومندانان جنگ از بالا گفته میشد تا از جنگ دست کشیده تسلیم شوند، اشرف غنی با بسیار وقاحت تمام این مسئولیت را به عهده وزیر دفاع وقت – بسم الله خان محمدی – انداخته از نقش خود به عنوان سر قومندان اعلی قوای مسلح، شورای امنیت که در تمام تقرری های سکتور امنیتی آن زمان دخالت داشت، وزارت داخله و ریاست عمومی امنیت ملی طفره رفته تاکید می‌ورزد وزیر دفاع را که از ولایت پنجشیر و کاندید تیم رقیب انتخاباتی وی می‌باشد، متهم میدارد. در این شکی نیست که در سقوط نظام تمام اراکین بلند پایه سهم داشتند و آریا پرس الزاماً در پی برائت دادن وزیر دفاع یا رئیس شورای عالی مصالحه نیست، اما این موضوع نمیتواند مسئولیت رئیس جمهور را به عنوان سر قومندان اعلی قوای مسلح و شورای امنیت وقت که مستقیماً زیر نظر شخص خودش و مشاور امنیت ملی وقت در تمام امور مربوط به قوای امنیتی کشور از تعیینات دختران و پسران جوان و کم تجربه در سطوح کلیدی سکتور امنیتی گرفته تا تقرری های قومی و غیر مسلکی در قول اردو ها دخالت داشتند، کم سازد.
- در بخش دیگر از گفته های خود مسوولیت سقوط را با موافقتنامه دوحه پیوند زده، نقش امریکا و مخصوصا زلمی خلیل زاد را در آن برجسته میسازد. در این بخش اذعان میدارد که توافق دوحه تائیرات منفی روی روحیه و مورال سربازان و افسران قوای مسلح کشور گذاشت که یکی از عوامل مهم سقوط بود.
- همچنان در بخشی از این مصاحبه یکی از عوامل سقوط را بیماریی وزیر دفاع قبلی اسدالله خالد یاد میکند که شش ماه تحت تداوی بود و نتوانست امورات این وزارت را به درستی انجام دهد. در این بخش میگوید که یگانه کاندید برای وزارت دفاع از جانب داکتر عبدالله، “بسم الله” بود که باید پنجشیر را خوش نگاه کنم.
- همچنان در سرتاسر این مصاحبه چندین مراتب از کلمه جنگ سالار یاد نمود و بیشترین اتهام در ناکام شدن روند دولت – ملت سازی را بدوش “جنگ سالاران” انداخت. این در حالیست که در جریان تقریبا 7 سال زمامداری خویش به عنوان رئیس جمهور، واژه ای جنگ سالار را جز در هنگام کمپاین های انتخاباتی، استفاده نمی‌کرد.
- در مورد جبهه ملی مقاومت و ایستادگی مسلحانه در برابر طالبان موقف بی طرفی اختیار نموده گفت که نه حمایت میکنم نه رد.
- در بخشی از صحبت های وی با اشاره به اظهارات داکتر عبدالله در مورد شخص خودش که از وی به عنوان خاین ملی یاد نموده میگوید که: “کابل را کی ویران کرد، هزاران زن و مرد را در کابل کی قتل عام نمود و مسبب حادثه افشار کی بود” همچنان با اشاره به شکست طالبان در نومبر 2001 از وارد شدن نیرو های موسوم به “جبهه شمال” به کابل شدیداً انتقاد نموده، اذعان داشت که این عملکرد باعث تخریب پروسه ساختن حکومت متوازن در افغانستان شد. وی با عدم ذکر کلمه‌ای پنجشیر از حکومت یک ولسوالی بر همه مردم افغانستان که به نظر وی با استفاده از زور بنا شده بود و ده ها هزار از افراد طالبان را بندی نموده و شکنجه کرده بودند، انتقاد کرده از آن به عنوان حکومت اقلیت یاد نمود. اما در اینجا وی تذکر نداد که همان حکومت اقلیت بعداً برای اولین بار در یک مراسم صلح آمیز قدرت را به کرزی انتقال دادند که خودش نیز به عنوان وزیر مالیه آن حکومت ایفای وظیفه نمود.
- همچنان طالبان را قوت اقلیت یاد نموده گفت که اکثر طالبان پشتون اما اکثر پشتون ها طالب نیستند.
- همچنان برای طالبان هشدار داد که حس تجزیه و جدا طلبی در افغانستان به دلیل کارکرد طالبان ایجاد شده میتواند در آینده به مشکل جدی مبدل شود. بحث تجزیه افغانستان و جدا طلبی برای اولین بار است که از زبان یک رهبر پشتون شنیده میشود.
- در مورد بحث کشته شدن ایمن الظواهری – رهبر شبکه القاعده – در کابل وی گفت که بحث به رسمیت شناخته شدن اداره‌ای طالبان شدیداً صدمه دیده و در توافق نامه دوحه به شکل بنیادی درز ایجاد شده است.
- در بخش اخیر صحبت خویش در مورد این که موجویت کشوری به نام افغانستان با در نظرداشت شرایط فعلی چی خواهد شد، برای طالبان هشدار داد که عملکرد نادرست آنها میتواند موجودیت افغانستان را دستخوش خطرات جدی نماید.
در کل با در نظرداشت نکات فوق که برگرفته شده از مصاحبه ای اشرف غنی رئیس جمهور قبلی افغانستان است میتوان نتیجه گرفت که انگشت انتقادات وی در سطح داخلی متوجه سیاسیون و رهبران اقوام غیر پشتون افغانستان مخصوصا تاجک ها و ازبک ها که از ایشان به عنوان جنگ سالاران یاد نمود، می‌گردد. در ضمن اشاره چندین مرتبه‌ایش به حکومت یک ولسوالی بر افغانستان و رهبران پنجشیر به طور خاص نشان می‌دهد که بغض و عصبیتش حتی پس از این همه تحول که در یک سال صورت گرفت نسبت به سایر اقوام کشور به ویژه جغرافیای مقاومت کاسته نشده است، بلکه مزمن نیز گردیده است. اشرف غنی در این گفتگو با وجودی که بار بار از قتل و کشتار قوم پشتون و زجر و شکنجه ای طالبان در بیست سال گذشته یاد کرد، اما هیچ اشاره ای به قبل عامی که از یک سال بدین‌سو در ولایات مناطق تاجیک نشین مانند پنجشیر، اندراب، خوست ها، بلخاب و کابل بوسیله طالبان هر روز اتقاق می‌افتد، هیچ تذکری نداد.
