احمد شاه مسعود؛ مردی بر بلندای تاریخ

احمد کاوان

از وقتی که احمدشاه مسعود، پا به صحنهٔ نظامی‌گری و عرصهٔ قدرت در افغانستان نهاد، شخصیتی به آوازه و جاذبهٔ هم‌طراز اورا نمی‌توان در تاریخ معاصر نشان داد.
او با ایستادگی و تسلیم ناپذیری مثال زدنی‌اش در برابر نیرو های اشغال‌گر بیرونی و مقاومت بر ضد لشکر جهل و جنایت‌کار طالب به نماد آزادگی و دادخواهی مبّدل گشت. و پس از بیست و یک سال از شهادتش هنوز رزمندگان راه او در کوه‌پایه های هندوکش با الهام از راه و منش او سرگرم مبارزه با دشمنان دیروزی وی اند.
او با «نی گفتن» و «خود سری» نه در برابر دشمنان قدرت‌مندش تمکین کرد و نه حریفی حریفانش بر او کار گر افتاد. او تا پایان راه خودش را رفت و از آرمان و اندیشه هایش که آزادی و برابری بود، تا پای جان پاس‌داری کرد و زیستن زیر چتر بردگی و زیر سایهٔ بی‌عدالتی اجتماعی را ننگ دانست.

مهم‌ترین عاملی که اورا زبان‌زد عام و خاص کرد، «اعتماد به نفس» بی مانند و ایستادگی مثال زدنی‌اش بود.
طبع بی‌آرام وی به پیروزی های کوچک اصلاً قانع نمی‌شد و دایم به فکر کامیابی های بزرگ و دستاوردهای کلان بود. وقتی خبر پیروزی در جنگی پخش می‌شد تمامی همرزمان و همراهانش غرق خوشحالی و هیجان می‌شدند اما او خون‌سرد و آرام به فکر آینده بود و سرگرم ترتیبات برنامه‌ای جدید. همین‌گونه اگر شکست و ریختی در خطوط جبهه‌اش پیش می‌آمد نا امیدی و یأس آسان بر او چیره نمی‌گشت و بر خلاف سایرین چنان با چابکی و چستی اوضاع را دوباره سر و سامان می‌داد که همه بُهت‌زده و حیران می‌ماند.

«مردم آمیزی» او چنان بود که هرکسی در هر سن و سال و سویه‌ای با او خودش را صمیمی می‌دید. گاهی با دوستان و همراهانش در بازی های محلی شرکت می‌‌کرد. اهل شوخی و نکته سنجی بود. به مشورت عام و خاص گوش می‌داد و تصمیم ها و برنامه هاش را با مردم شریک می‌کرد. ساده زیستی و ساده پوشی اش تنگ‌دستی را بر مردم تحمل پذیر می‌کرد و همه اورا از خود و عزیز خود می‌دانستند.

به رغم همه نام آوری ها و آوازه مندی هایش «اهل تبلیغات» نبود. فورمول ساده‌ای داشت: هر وقت کارت را به درستی انجام دادی، مردمان زیادی اند که آنرا تبلیغ کنند و در موردش بنویسند. از این نظر زندگی او درسی بزرگی به ما می‌دهد. او به ما می‌آموزد که مبارزه برای آزادی بی‌آوازه جویی و لفاظی هم ممکن است. او به ما می‌آموزد که هریک از ما می‌توانیم چون او باشیم و مثل او در راه آزادی و حق‌طلبی و عدالت‌خواهی سهمی به اندازهٔ توان بگیریم و به نتیجهٔ کار خود باورمند باشیم.

زندگی او در نظر نسل‌های آینده همان‌قدر پر مایه و با شکوه و بی همتا خواهد بود که در نظر امروزیان است. او با زندگی سرشار از غرور آفرینی و افتخار آوری، قلندرانه بر بلندای تاریخ ایستاده است و به تمامی نسل ها و عصر های پس از خود درس ایستادگی و آزادگی می‌دهد. خدایش به او زیستنی ارزانی کرد که شایسته اش بود و مردنی که نشانه‌ای حقانیت‌ راه و رسم بی مثالش.

نامش جاوید و راه و رسمش پایدار!