نویسنده: حامد میر،روزنامه نگار پاکستانی
برگردان: سیداکرم بارز
منبع: واشنگتن‌پست
یادداشت آریاپرس: اخیراً تنش های مرزی میان طالبان افغانستان و پاکستان شدت گرفته است. از جانب دیگر ظاهراً به نظر میرسد که پاکستان امیدش را از طالبان برای تحت فشار قرار دادن تحریک طالبان پاکستان تا توافق صلح با حکومت آن کشور را امضا کنند، از دست داده است. از جانب دیگر نزدیکی بیش از حد طالبان به امریکا و نقش مرکزی قطر در این میان به نحوی پاکستان را به حاشیه کشانده است. دیدگاه های وجود دارند که احتمال تغییر پالیسی پاکستان در قبال طالبان را مطرح می‌کنند. حامدمیر خبرنگار پاکستانی طی مطلبی که به واشنگتن پست نوشته است، این دیدگاه را مطرح کرده که در ذیل برگردان فارسی آن پیشکش می‌گردد.
در یازده دسامبر نیروهای طالبان در افغانستان یک شهرک در امتداد مرز با پاکستان را مورد آتش باری قرار دادند که در آن هفت فرد ملکی پاکستانی کشته شد و در پاسخ مهربانانه پاکستان در برابر این حمله، یک جنگجوی طالب کشته وده تن زخم برداشتند و شهباز شریف،نخست وزیر پاکستان این حمله نیروهای طالبان را محکوم نمود.به همین ترتیب، در پانزده دسامبر دو طرف به آتش باری توپخانه‌ی در امتداد مرز متوسل شدند که منجر به کشته شدن یک فرد ملکی پاکستانی و جراحت پانزده تن دیگر شد و حالا پاکستان و طالبان به نحوی در جنگ اند و زمان آن رسیده که پاکستان ناکامی چندین دهه پالیسی این کشور در قبال افغانستان را بپذیرد. در حالی‌که توجه جهان به تجاوز پوتین به اوکراین متمرکز گردیده، خشونت های جاری در مناطق مرزی افغانستان و پاکستان کمتر گزارش شده، در حالی که این خشونت‌ها در حال تولید ظرفیت یک فاجعه بزرگتر در طول زمان هستند. نخبگان سیاسی در اسلام آباد زمانی معتقد بودند که با روی صحنه آوردن نیروهای طرفدار پاکستان، عمق استراتژیک را بنا می کنند؛ اما این گروه که از آن به عنوان سرمایه استراتژیک پاکستان یاد می‌گردید، به یک تهدید جدید برای پاکستان مبدل شده است. زمانی‌که سال پار طالبان با تخلف توافقنامه دوحه با آمریکا، کابل را تصرف نمودند، صدراعظم وقت پاکستان عمران خان این کار طالبان را ستایش نموده و اعلام کرد که طالبان زنجیرهای غلامی را شکسته اند و پاکستانی های زیادی از تصرف کابل به دست طالبان اظهار خوشحالی کردند. این توهم خوشحالی زیاد دوام نیاورد و در چند روز نخست پیروزی طالبان، حاکمان جدید در کابل اعضای تحریک طالبان پاکستان را که برای چندین سال علیه دولت پاکستان جنگیدند و در زندان های افغانستان محبوس بودند را رها نمودند. در عین حال حکومت جدید در افغانستان از پذیرش خط مرزی میان دو کشور که یک قرن قبل توسط استعمارگران بریتانیایی مرز بندی گردید، سرباز زد.
برای من و بسیاری از ژورنالیست ها که با طالبان و اخبار مربوط به آنها برای دهه ها سروکار داشتیم مایه تعجب نیست و حتی پیش از سقوط کابل به تمام طرف های ذیدخل واضح گردیده بود که طالب های افغانستان بازی دوگانه را با پاکستان و ایالات متحده آمریکا به پیش می برند؛ اما هنوز پاکستان با پیشبرد یک پالیسی مبهم بازداشت و رهایی رهبران طالبان مانند بازداشت ملا برادر تلاش داشت، در عین خوشحال نگهداری واشنگتن حمایت و پشتیبانی‌اش از طالبان را نیز حفظ نماید، اما خروج امریکا ضعف های به جا مانده از آن پالیسی را نمایان ساخت. زمانی‌که در ماه جولای ۲۰۲۱ در خصوص تماس های مخفی طالبان افغانستان وهند نوشتم، استبلیشمنت نهاد اصلی قدرت در پاکستان بسیار به عجله ناخشنودی شان را نسبت به این مسله ابراز نمود، اما خوش‌بختانه پیش بینی های من در باره طالبان بعد از سقوط کابل راست از آب در آمد و حالا طالبان آشکارا با تامین روابط با هند در پی فشار آفرینی به پاکستان اند.
طالبان جنرال فیض حمید، رییس اداره استخبارات پاکستان را که بعد از خروج آمریکا و سقوط حکومت به کابل سفر نموده بود فریب دادند. فیض حمید به رسانه ها اطمینان داد که هیچ چیزی مایه نگرانی نیست، اما او غلط فکر می کرد. او تلاش کرد با رهایی رهبران طالبان پاکستان، طالبان افغانستان را راضی بسازد اما تحریک طالبان پاکستانی اصرار داشتند که پاکستان باید اقدامات بیشتر انجام دهد. جنرال فیض حمید یک بار دیگر در سال جاری به کابل سفر نمود. هدف از سفر دوم او متقاعد ساختن طالبان برای اعمال فشار بیشتر بر تحریک طالبان پاکستان تا آنها را وادار به توافق صلح با حکومت پاکستان بسازد، بود، اما این کار نیز به شکست انجامید. حملات تروریستی در پاکستان از زمان به قدرت رسیدن طالبان در افغانستان پنجاه و یک فیصد افزایش یافته و حملات هوایی و پهباد های ارتش پاکستان در برابر شورشیان موجب تلفات وسیع در افغانستان شده و در واکنش به حملات هوایی ارتش پاکستان، در شهرهای مختلف افغانستان مظاهرات اعتراضی صورت گرفت.
کشته شدن رهبر القاعده ایمن الظواهری توسط حملات پهباد های آمریکایی در ماه جولای در کابل، روابط متشنج میان دو طرف را به پایین ترین سطح رسانیده و طالبان در مرگ ایمن الظواهری، اسلام آباد را مقصر می دانند.
بلاول بوتو زرداری، وزیر خارجه جدید پاکستان در هشت ماه گذشته از بسیاری کشور ها دیدار کرده، اما هنوز به کابل سفر نکرده. اخیراً او معاونش حنا ربانی کهر، وزیر دولت در امور خارجی را به کابل فرستاد و حنا ربانی اولین وزیر زن بود که با طالبان مذاکره نمود؛ اما وزیر دفاع طالبان پسر بزرگ ملا عمر از دیدار با حنا ربانی اجتناب نمود.
در ۲۹ نوامبر جنرال عاصم منیر به عنوان رییس جدید ارتش پاکستان آغاز به کار نمود، یک روز بعد از اشغال وظیفه از جانب او، چهار فرد ملکی در بمب گذاری در پاکستان جان باختند و تحریک طالبان پاکستانی مسئولیت این حمله را پذیرفت، متحدین قبلی استراتژیک پیام های خونبار گسیل نمودند.
طالبان افغانستانی پاکستان را به چالش کشانیده اند، اعضای طالبان فکر می‌کنند که آنها آمریکا را شکست داده اند و می توانند یک کشور اتومی مانند پاکستان را نیز شکست دهند؛ اما آن چه طالبان در اذعان به آن ناکام اند این که بر اساس معلومات بانک جهانی، افغانستان در حال حاضر یکی از فقیرترین کشورهای جهان است و طالبان به جای شکست پاکستان، فقر را شکست دهند.
همه این ها واضحاً دال بر ضرورت اتخاذ یک پالیسی جدید در قبال افغانستان است، احتمالا رویکرد مبتنی بر عدم مداخله و تقویت مجدد روابط به هدف کاهش حملات مرزی. این بازبینی پالیسی باید توسط رهبران ملکی در پارلمان صورت گیرد، نه توسط استخبارات نظامی کشور، در غیر آن به نظر می رسد سال ۲۰۲۳ سال خطرناک در روابط افغانستان و پاکستان خواهد بود.
تجاوز روسیه به اوکرایین توجه را از درگیری افغانستان و پاکستان به آن سو معطوف ساخته و تنش ها میان ای دو کشور را سرخط اخبار رسانه های جهان. اما تحولات و درگیری های مرزی در سرحدات افغانستان با پاکستان ظرفیت آفرینشن یک فاجعه دیگری در جنوب آسیا را دارد که منطقه نمی‌تواند از عهده مدیریت آن بیرون شود.
