نویسنده : عبدالهادی شریفی دانشجوی مقطع دکترا
دریکی از روزهای گرم تابستان ، به کتاب‌فروشی بزرگ شهر پتیالا وارد شده و دنبال کتابی مربوط به رشته تحصیلی قفسه ها را جستجو می کردم، که چشمم به کتابی خورد که عکس احمد شاه مسعود، قهرمان ملی افغانستان، روی جلد آن نقش بسته بود. درحالیکه سعی می کردم هیجان ناشی از دیدن آن کتاب و عکس زیبای «آمرصاحب» را پنهان کنم با چند گام بلند خود را به قفسه یی که کتاب در آن قرار داشت رسانیده و روبروی کتاب قرار گرفتم. چشمانم به عنوان کتاب که با خط پنجابی درقسمت بالای عکس احمد شاه مسعود فقید رقم خورده بود دوخته شد: “داستان شیر پنجشیر؛ فرمانده احمدشاه مسعود و جنگ داخلی افغانستان”. نگارنده که با زبان پنجابی آشنایی نسبی دارم ؛ کتاب را از قفسه برداشته و پس از پرداختن قیمت آن به شوق مطالعه «داستان شیر پنجشیر»بسوی خانه شتافتم. درجریان تورق کتاب دریافتم که اثر مورد نظر از لحاظ محتوایی پر بار و زیبا نگاشته شده است.
نویسنده آن با رعایت اصل امانتداری و پابندی به اصول پژوهش قلم زده است که این یکی از نکات برازنده کتاب است.
مطالعه کتاب حس علاقمندی مرا برای تماس با نویسنده بر انگیخت و چنین شد که تصمیم گرفتم با خالق کتاب ارزشمند « داستان شیر پنجشیر» تماس بگیرم و اگر میسر شود انگیزه او برای نوشتن در باره احمد شاه مسعود فقید، را از زبان خود او بشنوم. خوشبختانه با اندک جستجو راه های تماس با نویسنده کتاب آقای سُودهی سلطان سنگ، را پیدا کرده و با او که در امریکا بسر میبرد،تماس گرفتم.
از طریق پیام رسان واتس آپ برای ایشان پیام گذاشتم و خویشرا معرفی کرده و تذکر دادم که اگر اجازه دهند، میخواهم در باره کتاب « داستان شیر پنجشیر» با ایشان گفتگو کنم.
مردم پنجاب هندوستان، عادتا مردمان خون گرم و مهمان نواز اند؛ و نویسنده کتاب آقای سُودی سلطان سنگ، نیز با خوشرویی درخواست مرا پذیرفته و با گرمی از درخواست من برای گفتگو استقبال کردند.
یادداشت ی که به ملاحظه شما میرسید،حاصل گفتگوی نگارنده با نویسنده کتاب است؛ با این تذکر ضروری که من روزنامه نگار و گزارشگر نیستم و گفت و شنید با ایشان کاملا خودمانی بود نه به شکل گفتگوی یک روزنامه نگار حرفوی با نویسنده معروف.
نگارنده یادداشت های خویش از جریان گفتگو را به سه بخش دسته بندی نموده ام که بخش نخست معرفی مختصر اثر، معرفی نویسنده و زندگی پر ماجرای او و دیدگاه نویسنده درباره احمد شاه مسعود، فقید را در بر می گیرد
داستان شیر پنجشیر؛ فرمانده احمدشاه مسعود و جنگ داخلی افغانستان
مشخصات کتاب:
نام کتاب: داستان شیر پنجشیر؛ فرمانده احمدشاه مسعود و جنگ داخلی افغانستان
نویسنده: سودهی سلطان سنگهـ
ناشر: انتشارات نورنگ
محل چاپ: دهلی
سال و نوبت چاپ: 2021 چاپ دوم با ویرایش و اضافات جدید
زبان: پنجابی (گُرمُکھی)
تعداد صفحات: 359
کتاب با تصویر زیبای قهرمان ملی کشور شهید احمدشاه مسعود مزین شده و در صفحه نخست آن شعر (شکسته باد شیشه‌اش) از آقای محمد اسحاق فایز، جا داده شده است. عکس‌های از قهرمان ملی و همسنگران ایشان و تصاویری بعضی از حکام و اماکن تاریخی افغانستان، مانند تخت رستم نیز زینت بخش کتاب است.
این کتاب دارای ۱۳ بخش بوده که عناوین آن قرار ذیل است:
بخش نخست – نقد ادبی علیه نویسندگان بزرگ و ناشران متقلب پنجابی؛
بخش دوم – من افغانستان هستم؛
بخش سوم – افغانستان: از خراسان تا به افغانستان امروز؛
بخش چهارم – نوجوان انقلابی قرن ۲۱ افغانستان؛ احمدشاه مسعود؛
بخش پنجم – مسعود و پیشاور؛
بخش ششم – گوریلایی رضا کار؛
بخش هفتم – حکومت ضعیف کمونیستی نجیب الله و مجاهدین توانا؛
بخش هشتم – “هاشم فتیح نصیب جینا ایمان یار بواهی”؛
تنها کسانی پیروز می‌شوند که همت را دوست خود می‌سازند (ضرب‌المثل پنجابی)؛
بخش نهم – تنها کسانی که اصول را در زنده رعایت می‌کنند، موردقبول قدرت برتر (خدا) قرار می‌گیرند؛
بخش دهم – افغانستان شکار (در چنگ) جنگ داخلی؛
بخش یازدهم – ایجاد طالبان، نیروی جدید پاکستان در داخل افغانستان؛
بخش دوازدهم – شخص شجاع همیشه شناخته می‌شود؛
بخش سیزدهم – یادداشت مهم.
درباره نویسنده
در اواسط دهه هشتاد، که شهرت احمد شاه مسعود، بعنوان یک مبارز جدی ضد اشغال و یک چریک دارای نبوغ نظامی خیره کننده که توانسته بود ژنرالان کهنه کار روس را بار ها درمیدان نبرد شکست بدهد، به سرعت مرز های افغانستان را در می نوردید، نوجوان کنجکاوی در شهر پتیالای هند،که به مطالعه روزنامه های مشهور شهر علاقه داشت، با نام و کار نامه های او آشنا شد. به همان اندازه که جنگ و حضور قوای اشغالگر روس در سرزمین افغانستان، طولانی می شد، مطالب منتشره در باره احمد شاه مسعود، نیز بیشتر و جدی تر می شد. سودهی سنگ نوجوان دریافته بود، که احمد شاه مسعود، درمیان دیگر فرماندهان مجاهدین افغانستان، یک سر و گردن بلند تر می نشیند و خوش نام تر از همه آنها میباشد. سودهی کارنامه های مسعود، را در میدان نبرد نا برابر یک چریک که اسلحه اش را از دشمن گرفته بود، با لشکر تا بن دندان مسلح روس ستایش می کرد، تلاش او برای تامین امنیت و عدالت در مناطق آزاد شده را می ستود و علاقمندی او برای بازنگهداشتن دروازه مکاتب دخترانه را شجاعانه می یافت و این ویژگی مسعود، را با صفات و ویژگی های مبارزان نام آور هندوستانی همچون لالا لاج پت رای، پرم آنند،سوکهدیو تاپهر،بگهت سنگ، چندر شیکهر آزاد، که دربرابر استعمار انگلیس مبارزه کرده بودند، از جهات بسیاری شبیه می یافت.
او رفته رفته به احمد شاه مسعود، ارادت غیابی پیدا کرده و تصمیم گرفت که پس از فراغت از مدرسه به افغانستان و به دیدار احمد شاه مسعود، که اینک در رسانه های مشهور از او با لقب « شیر دره پنجشیر» یاد می کردند، برود.
نام این نوجوان پرشور سودهی سلطان سنگهـ است که به سال 1974 در یک خانواده روستایی در نزدیکی شهر جلندر ایالت پنجاب هند به دنیا آمده است. پدرش افسر پولیس بود. آقای سلطان در یک خانواده از نظر جایگاه اجتماعی مربوط یک طبقه یا کاست پایین بدنیا آمده بود، که این امر در هیراشیری اجتماع کشور هندوستان، سبب شد تا در روند زندگی با محدودیت ها ، محرومیت ها و مشکلات بسیاری مواجه شود.
اما سودی سنگ سلطان،که اگر او را ماجراجو بنامیم اشتباه نکرده ایم؛ نه در محدوده محدودیت ها گیر ماند، نه هم به مشکلات سرخم کرد. او با تلاش و پشتکار راهش را باز کرد، و به بخش بیشتری از آرزو ها و اهداف خویش دست یافت. نه بهای گران بلیط هواپیما مانع سفر های ماجراجویانه او به دور دنیا شد؛ نه هم کمبود بلیط و جا در کوپه های قطار مسافربری که درهندوستان همیشه لبریز از مسافر است و بدست آوردن جا برابر با برنده شدن در قرعه کشی یک جایزه بزرگ است،جلو دار او شد، که به 30 کشور جهان با دوچرخه سفر کند، و عطش سیری نا پذیرش برای سفر را فرو نشاند.
دست بقلم برد و تجاربی را که از زندگی و از سفر هایش آموخته بود،قلمی کرد و در قالب سه جلد کتاب، ازجمله سفرنامه بادوچرخه را به نشر رسانید.زبان انگلیسی را به سویه اعلی آموخت و آثاری از انگلیسی به پنجابی برگردان نمود.
درجریان سفرهایش به جاپان رفت و آنجا الهه عشق به سویش لبخند زد؛ و او با دختری جاپانی آشنا شد و این آشنایی به دلداگی انجامید. اما تنها چند روز پیش از ازدواج به دلیل پایان یافتن ویزای اقامت از سوی پلیس جاپان دستگیر و به هندوستان برگشتانده شد.
میگوید در جاپان بود که بطور تصادفی کتاب «طالبان» نوشته روزنامه نگار پاکستانی، احمد رشید را بدست آورد و مطالعه کرد.میگوید پس از مطالعه کتاب احمد رشید، متوجه شد که در آن کتاب به جد وجهد مسعود برای آزادی افغانستان و دیدگاه احمد شاه مسعود، برای افغانستان پسا جنگ هیچ اشاره یی نشده بود. از اینجا بود که عزم او برای نوشتن کتاب در باره مبارزه آزادیخواهانه مسعود، و تلاش های صادقانه او برای تامین صلح و عدالت جزم شد. کار نوشتن کتاب را آغاز کرده و سال 2001 نوشتن کتاب مورد علاقه اشرا تمام کرده و موفق شد چاپ نخست آنرا روانه بازار کتاب سازد. با این وصف اما کتاب او را قانع نمی کرد؛ چون تصور می کرد که حق شخصیت بزرگی چون احمد شاه مسعود، را به خوبی ادا نکرده است. تصمیم گرفت به افغانستان برود، و با جمع آوری مواد و مطالب دست اول کتاب دیگری بنویسید.بنا به سفارت افغانستان در دهلی رفت و درخواست ویزا کرد. اما درخواست او برای ویزا بار ها و به دلایل نا معلوم رد شد؛ تا اینکه موفق به ملاقات با دو تن از کارمندان سفارت افغانستان، آقایان نوید جلیلی و محمد ایوب عمر زاده، شد و به آنها از علاقمندی بسیار خویش به افغانستان و به ویژه به احمد شاه مسعود، فقید گفت و آنها زمینه ملاقات آقای سلطان را با آقای مسعود خلیلی، سفیر کبیر وقت افغانستان، در هندوستان و از دوستان نزدیک و معتمد احمد شاه فراهم نموده و ایشان درخواست ویزای آقای سلطان را تایید کردند. پس از بدست آوردن ویزا به کابل رفت و با برادران و نزدیکان و یاران احمد شاه مسعود دیدار کرد و به مزار مسعود به پنجشیر رفت. از پنجشیر، به هرات و از آنجا با دوچرخه به ایران و از ایران به ترکیه و سپس به اروپا رفت.
دیدگاه نویسنده در باره احمد شاه مسعود
سودی سلطان سنگ، احمد شاه مسعود را به الماس تشبیه کرده می گوید، باید مردم دنیا در باره این الماس بی مانند بیشتر بدانند. او به این باور است که مسعود، نه تنها قهرمان افغانستان، بلکه قهرمان مردمان آزاده و آزادی دوست جهان است. به باور او مسعود، به تنهایی از کابل و افغانستان، در برابر دهشتگردان دفاع می کرد، که اینک نبود او سبب شده است که افغانستان بار دیگر گرفتار فاجعه شده و بدست تروریستان بیفتد. او احمد شاه مسعود، را با یکی از شخصیت های بزرگ هند، بابا صاحب امبیدکار، اقتصاد دان، حقوق دان، مدافع حقوق زنان و کارگران و نویسنده قانون اساسی هندوستان مدرن مقایسه کرده می گوید، این دو شخصیت یکی با قلم و دیگری از ناگزیری با تفنگ برای آزادی و تامین عدالت و احقاق حقوق هموطنان شان مبارزه بی امان کرده و جانهای شانرا در راه باور های انسانی شان فدا کرده اند.
او به این باور است که هیچ کس برابر به احمد شاه مسعود، برای حفظ آزادی ، تمامیت ارضی و شرف مردم افغانستان مبارزه نکرده است.
آقای سلطان تقریبا 25 سال را صرف پژوهش برای نوشتن کتاب نموده و از شهنامه تا اوستا و از تاریخ خراسان کهن تا افغانستان معاصر را به هدف آشنایی بهتر با تاریخ و فرهنگ و باور های مردم این سرزمین مطالعه نموده است.
اثر او « داستان شیر پنحشیر» نخستن کتاب در باره احمد شاه مسعود، به زبان پنجابی است که در کشور هند به نشر رسیده است.او به این باور است که مسعود، هنوز برای مردم هند، نا شناخته مانده است و او میخواهد با نوشتن در باره .مسعود، در امر معرفی او ، به جامعه امروز هند کمک کند
