اختلافات درونی طالبان؛ تلاش برای خلع سلاح فرماندهان غیرپشتون
منبع: روزنامه العربیه فارسی
با توجه به عدم رسمیت حکومت طالبان نزد جامعه جهانی و افزایش تنشها میان این گروه، کار را برای حکومت مرکزی دشوارتر میکند، زیرا حکومت فاقد مشروعیت برای مهار مخالفان مسلح خود هیچ گونه پشتوانه رسمی و بینالمللی نخواهد داشت.
گروه طالبان که با شعار تشکیل حکومت اسلامی و تطبیق شریعت، قدرت را در افغانستان به دست گرفت، اکنون اعضای آن برای چوکیهای (کرسی) پر زرق و برق حکومتی به جان هم افتاده و اختلافات درونی این گروه هر روز بیشتر میشود.
طی روزهای اخیر گزارشهای متعددی از اختلاف و وقوع درگیری میان اعضای این گروه به نشر رسیده که حکایت از بروز شکاف میان طالبان پشتونتبار و غیرپشتون این گروه تندرو دارد.
بازداشت مخدوم عالم، یکی از فرماندهان ازبکتبار طالبان در شمال کشور، تنش طالبان پشتونتبار و غیرپشتون این گروه را شعلهور ساخت و زنگ خطر برای انحصار قدرت توسط جریان اصلی (طالبان پشتون) را به صدا درآورد.
طالبان این فرمانده ازبکتبار خود را به اتهام آدمربایی بازداشت کرده بود، اما وی این اتهام را رد کرده است.
پس از بازداشت مخدوم عالم، هواداران او در شمال کشور به خیابانها آمده و دست به اعتراضات گسترده زدند، در نهایت این فرمانده طالبان با پادرمیانی برخی فرماندهان ازبکتبار این گروه از بند آزاد شد.
اکنون گزارشها از ولایت (استان) فاریاب حاکی است که تنش میان قاری صلاحالدین ایوبی، دیگر فرمانده غیرپشتون طالبان با حکومت مرکزی بالا گرفته و چند روز قبل او چندین نظامی پشتونتبار طالبان در ولسوالی (شهرستان) المار را لتوکوب کرده است.
اما قاری صلاحالدین ایوبی بروز اختلاف با حکومت مرکزی را رد کرده است.
گفته میشود طی ماههای اخیر پس از اوجگیری تنشها میان طالبان برخی فرماندههان محلی ازبکتبار این گروه در شمال کشور خلع سلاح و خانهنشین شدهاند.
پیشتر «موسسه مطالعات جنگ» در گزارشی نوشته بود، «داعش» در شمال کشور تلاش دارند طالبان ازبکتبار را برای پیوستن به این گروه تشویق کند و درگیریهای چند ماه قبل میان طالبان پشتونتبار و ازبکتبار سبب ایجاد خلا میان طالبان شده که ممکن است داعش از آن استفاده کند.
در اوایل هفته جاری رسانههای افغانستان گزارش دادند در پی وقوع درگیری میان مولوی عبدالقدیر، یکی از فرماندهان طالبان با نیروهای استخبارات این گروه در منطقه کلفگانی از توابع شهر تالقان مرکز ولایت (استان) تخار، 8 نفر بهشمول 4 غیرنظامی کشته شدند.
از سویی، رابطه میان مولوی مهدی مجاهد، فرمانده پیشین استخبارات (اطلاعات) طالبان در بامیان که تنها فرمانده هزارهتبار این گروه است با حکومت کابل افزایش یافته و طالبان در تلاش است این فرمانده خود را از قدرت نظامی سبکدوش (خلع) کند.
طالبان برای گفتوگو و بازگرداندن او به کابل، تا کنون 3 بار هئیت فرستاده است. در آخرین مورد، انعامالله سمنگانی، معاون سخنگوی این گروه نیز شامل بود اما این نشست نیز بینتیجه پایان یافت.
اکنون طالبان تلاش دارد با استفاده از قدرت نظامی مولوی مهدی را خلع سلاح و 500 نظامی را از ولایتهای دیگر به سرپل اعزام کرده تا به ولسوالی بلخاب که محل اقامت وی است حمله کند.
گزارشها حاکی است که از طالبان ازبکتبار در ولایتهای فاریاب و جوزجان نیز خواسته شده تا 300 نظامی برای حمله به بلخاب بفرستند اما آنها این درخواست را رد کردهاند.
مولوی مهدی منفعت سرنوشت هزارهها را «خط قرمز» عنوان کرده و گفته است به هیچ قیمت از آن عدول نخواهد کرد.
همچنان گزارشهایی از ولایت بدخشان در شمال شرق کشور نیز به نشر رسیده بود که طالبان پشتونتبار برای تسلط بر معادن این ولایت، صدها نیروی جدید از قندهار وارد کردهاند تا دست طالبان تاجکتبار را کوتاهتر کند.
با توجه به بروز شکاف داخلی میان اعضای طالبان و افزایش حملات «جبهه مقاومت ملی» و دیگر جبهات ضد طالبان، معادله صلح و جنگ در این کشور پیچیدهتر شده است.
اقدامات اخیر طالبان برای برکناری فرماندهان غیرپشتون در شمال و انحصار قدرت در تمام سطوح حکومت، این گروه را به سوی بازی باخت باخت حرکت میدهد که سود آن برای هر گروه یا کشوری باشد به نفع طالبان نخواهد بود.
با در نظرداشت تشکیل جبهات مختلف ضد طالبان و افزایش تحرک شاخه خراسان گروه داعش در این کشور، یکی از نگرانیها پیوستن اعضای کنار گذاشتهشده طالبان به دیگر گروهها از جمله داعش است که انرژی زیادی را صرف جذب نیروی جدید میکند.
از آنجایی که جبهات ضد طالبان و گروه داعش طی ماههای اخیر حملات زیادی را علیه طالبان سازماندهی کردهاند، بعید نیست که برخی از اعضای برکنار شده طالبان برای محافظت از خود به جبهات ضد طالبان یا داعش بپیوندند.
هر چند طالبان تلاش دارند با پنهانکاری بر اختلافات داخلی و انحصار قدرت توسط طالبان پشتونتبار سرپوش بگذارند، اما حوادث اخیر نشان میدهد که طعم شیرین قدرت این کار را برای طالبان پشتونتبار به یک امر انکار ناپذیر تبدیل کرده است.
با توجه به عدم رسمیت حکومت طالبان نزد جامعه جهانی، افزایش تنشها میان این گروه، کار را برای حکومت مرکزی دشوارتر میکند زیرا حکومت فاقد مشروعیت برای مهار مخالفان مسلح خود هیچ گونه پشتوانه رسمی و بینالمللی نخواهد داشت.